งานย้อนรอยเมืองเก่าเวสาลี อ.ไพศาลี

เมื่อวันศุกร์ที่ 26 สิงหาคม 2559 เวลา 14.00 น. นายธนาคม จงจิระ ผู้ว่าราชการจังหวัดนครสวรรค์ ได้เดินทางมาเป็นประธานในพิธีเปิดงาน "ย้อนรอยเมืองเก่าเวสาลี" (แจ้งแล้วเวสาลี) ครั้งที่ 2 ณ บริเวณเมืองเก่าเวสาลี ตำบลสำโรงชัย อำเภอไพศาลี จังหวัดนครสวรรค์  โดยมีนางอุษณี จงจิระ นายกเหล่ากาชาดจังหวัดนครสวรรค์ หัวหน้าส่วนราชการจังหวัดนครสวรรค์ นายอำเภอไพศาลี ข้าราชการ ผู้นำท้องที่ผู้นำท้องถิ่น และพี่น้องประชาชนชาวอำเภอไพศาลี ร่วมงาน

     งาน "แจ้งแล้วเวสาลี" เป็นกิจกรรมภายใต้โครงการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและธรรมชาติ ประจำปี 2559  จัดขึ้น ระหว่างวันที่ 26-27 สิงหาคม 2559 เพื่อย้อนระลึกถึงความเจริญรุ่งเรืองของเมืองเก่าเวสาลีในอดีต ซึ่งมี ร่องรอยอารยธรรมให้ศึกษาค้นคว้าถึงความเป็นมา

     สำหรับกิจกรรมประกอบด้วย ลานวิพิธทัศนา ลานศิลปวัฒนธรรม เช่นศิลปะการวาดภาพ การปั้น การถ่ายภาพ การแทงหยวก ลานนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติและพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถการจัดแสดงโบราณวัตถุสมัยทวารวดี นมัสการรอยพระพุทธบาทจำลอง การสาธิตอาหารและ ขนมพื้นบ้านชนิดต่างๆ การจำหน่ายสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์และกิจกรรมปั่นจักรยานจากบริเวณหน้าที่ว่าการอำเภอ ไพศาลีมุ่งสู่เมืองเก่าเวสาลี ระยะทางประมาณ 10 กิโลเมตร

     สำหรับประวัติความเป็นมาของเมืองเก่าเวสาลี จากการสำรวจของกรมศิลปากร เมื่อ พ.ศ.2511 พบว่าเป็นเมืองสี่เหลี่ยมผืนผ้า มุมมน มีกำแพงดิน 2 ชั้น มีคูเมืองคั่นกลาง ยาวประมาณ 700 เมตร กว้าง 500 เมตร สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยทวารวดี บริเวณที่ตั้งชุมชนเป็นที่ราบลุ่มมีทางน้ำไหลผ่าน จากการขุดแต่งใน พ.ศ.2539 พบว่า โบราณสถานซึ่งอยู่บริเวณด้านตะวันออกของเมืองเป็นศิลปะสมัยอยุธยาตอนปลาย ประกอบด้วยอุโบสถ มณฑป วิหาร เจดีย์ และผลจากการศึกษาหลักฐานชั้นดินทางโบราณคดี พบว่า ก่อนการสร้างโบราณสถาน กลุ่มเมืองเก่าเวสาลีแห่งนี้ ได้มีชุมชนตั้งหลักแหล่งอยู่ก่อนแล้ว เป็นชุมชนในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย ซึ่งได้มีการพัฒนาเข้าสู่การเป็นชุมชนคูน้ำคันดินในสมัยทวารวดี เมืองเวสาลีเคยเป็นเมืองหน้าด่านเล็ก ๆ ของกรุงละโว้ในดินแดนสุวรรณภูมิ ปรากฏหลักฐานซากวัตถุโบราณ เช่น พระปรางค์ หอสมุด และพระพุทธรูปฝีมือขอมโบราณ ราว พ.ศ.1100-1400 ขอมได้มีอำนาจเจริญรุ่งเรืองในแคว้นสุวรรณภูมิ ตลอดทั้งในแคว้นโคตรบูร แคว้นโยนก และแคว้นทวารวดี โดยมีกรุงละโว้เป็นราชธานี เมืองเวสาลีนี้ได้สร้างขึ้นในสมัยนั้น มีอายุรุ่นราวคราวเดียวกับกรุงสุโขทัย นครโยนก เมืองโอฆะบุรี และเมืองศรีเทพ โดยที่เมืองเหล่านี้ได้สร้างขึ้นไว้เพื่อเป็นเมืองหน้าด่านของกรุงละโว้ทั้งสิ้น ภายหลังเมืองเวสาลีตกอยู่ภายใต้การปกครองของกรุงสุโขทัย และได้ถูกปล่อยร้างมาราว 400 ปี จนถึง พ.ศ.2199 สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กษัตริย์ไทยรัชกาลที่ 28 แห่งกรุงศรีอยุธยา ได้ทรงบูรณปฏิสังขรณ์เมืองละโว้ขึ้นเป็นราชธานี อีกแห่ง ให้ชื่อเมืองลพบุรี พระองค์ทรงดำริเห็นว่า หัวเมืองฝ่ายเหนือยังไม่สงบลงได้ง่าย เพราะมีพม่าคอยหนุนหลัง ประกอบเป็นที่ราบลุ่มทำนาข้าวได้ดี เหมาะแก่การที่จะตั้งกองรักษาด่านไว้เพื่อป้องกันข้าศึกทางฝ่ายล้านนา จึงได้บูรณะเมืองเวสาลีขึ้นใหม่